Nitelikli Kahve Nedir?
Kahve, sayısız kombinasyonun ve etkenin birleşiminden oluşan oldukça hassas bir içecektir. Kahvenin üretilme sürecinden başlayarak fincana kadar gelen zaman içerisinde kullanılan metotların doğruluğu ve kahvenin ne denli yetkin bir biçimde içime hazırlandığı, niteliğini etkileyen faktörler arasındadır. Nitelik, kahvenin zenginliğini ve kalitesini belirtmek için kullanılan bir tasvirdir. Geçerliliği ve belirleyiciliği olan bu terim, SCA (Nitelikli Kahve Birliği) tarafından hazırlanmış bir takım değerlendirmelerden geçerek uygun görülen kahvelere verilir.
Nitelikli kahve terimi nereden gelmektedir?
20. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan nitelikli kahve teriminden ilk olarak, gündelik içeriklerle öne çıkan dergilerde bahsedilmeye başlanır. Günlük hayatın detaylarına değinen bu dergilerde bahsedilen nitelikli kahve terimi zamanla yaygınlaşır. Kahve dünyasında çokça tanınan Erna Knutsen bu terimin detaylı bir şekilde analizini yaparak anlamına uygun, yeni bir tanımı dünya ile buluşturur. Erna gittiği konferanslarda ve verdiği röportajlarda nitelikli kahve teriminin hangi kahvelerde kullanılması gerektiğini, bir kahveye nitelik veren önemli detayların neler olduğunu zaman içerisinde aktararak nitelikli kahve teriminin yayılmasını ve sıklıkla kullanılmasını sağlar.
Nitelikli kahveyi oluşturan faktörler nelerdir?
Nem, sıcaklık ve iklim koşulları, kahvenin yetişmesinde oldukça önemli etkenlerdendir. Nitelikli kahve çekirdeklerinin elde edilebilmesi için kahve meyveleri sadece olgunlaşma sürecinin zirvesindeyken toplanmalı, yaralı ya da gelişimini tamamlamamış kahve meyveleri toplanmamalıdır. (Kahve hasadı nasıl yapılır?) Her sürecinde hassasiyet isteyen kaliteli kahve, toplandıktan sonra doğru ellerde dikkatli bir şekilde takip edilmelidir. Meyveler yetkin metotlar yardımıyla kurutulmalı, zarlarından ayrılmalıdır. Böylece kavrulmaya hazır taze kahve çekirdekleri bir sonraki aşamaya aktarılacaktır. Unutulmamalıdır ki, farklı iklimler, farklı meyve ağaçları ve çeşitli lezzetler demektir; örneğin Sirius Roastery El Salvador Coes Queta çok tatlı çekirdeklere sahip iken, Honduras Toucan Bird çok daha sert bir aroma sunar.
Kavurma sürecinde kahve çekirdeklerinin aroması ortaya çıkar, bu aroma korunmalıdır. (Kahve nasıl kavrulur?) Kahve çekirdekleri kavrulma sürecinde aşırı ısıya maruz kalmamalı, nem ve ısı dengesi hassasiyetle takip edilmelidir. Öğütme aşamasında geçen kahve, öğütüldükten hemen sonra tazeyken demlenmelidir. Bütün bu süreç hassasiyetle takip edilirse, kahvenin nitelikli olması kaçınılmazdır. Kavrulma sürecindeki kusursuzluğu öğütme aşamasında da sürdüren Sirius Roastery kahvelerinden dilediğinizi seçerek, “taze kahve” lezzetinin damakta bıraktığı unutulmaz hissi yakalamanız mümkündür! (Kahve nasıl öğütülür?)
Nitelikli kahve notu hangi şartlara göre belirlenmektedir?
Kahvenin toprakla buluşmasıyla başlayan yolculuğu fincanda son bulana kadar kahvedeki nitelik kaygısı devam eder. Kahve içime hazır bir hale gelene kadar birçok farklı aşamadan geçer. Bu aşamaların hassasiyeti ve yetkinliğine göre de nitelik belirlenir. Kahvenin kavrulması, öğütülmesi, saklanması ve kahveyle birlikte kullanılan suyun kalitesi, nitelikli kahvelerin temel kriterlerinden bazılarıdır. Tüm bu kuralların yanı sıra nitelikli kahve, özel iklim koşullarında yetişen ve yetiştiği yöreye özel aromaya sahip olan kahvelere verilen bir unvandır. Sirius Roastery Endonezya, Etiyopya, Kolombiya, Guatemala gibi farklı coğrafyaların eşsiz kahvelerini getirerek, bu muhteşem aromalı nitelikli kahve deneyimini evlere kadar taşımaktadır.
Cupper tarafından verilen nitelikli kahve tat notu neyi ifade etmektedir?
SCA (Nitelikli Kahve Birliği) önerilerine göre cupping (tadım) işleminin belirli standart prosedürleri bulunmaktadır.(Kahve tadımı nasıl yapılır?) İşlemi uygulayan kişiye cupper, sürece de cupping denir. Bu süreçte güvenli sonuçlar elde etmek ve kahvenin niteliğini doğru bir şekilde belirlemek için belli başlı hazırlıklar yapılır. Bu hazırlıklar sonrasında çeşitli işlemler gerçekleştirilerek kahveye nitelik notu verilir. Kalite aralığı 6 ila 10 puan arasında değişmektedir.
6.00 - 6.75 arasındaki kahveler ortalamanın üstünde yani iyi olarak sınıflandırılır.
7.00 - 7.75 arasındaki kahveler çok iyi şeklinde sınıflandırılır.
8.00 - 8.75 arasındaki kahve nitelikli, başarılı olarak sınıflandırılır.
9.00 - 9.75 aralığındaki kahveler ise en yüksek notu alan nitelik bakımından oldukça zengin şekilde sınıflandırılır.
Böylelikle bu aralıklar nitelikli ve kaliteli kahveyi belirlemede önemli rol oynar. Kahvenin niteliğinin belirlenme sürecinde birçok farklı etken ayrı ayrı değerlendirilerek puanlama bu etkenlerin olumlu – olumsuz etkilerine göre yapılır.
Nitelikli kahvenin belirlenmesinde SCA standartlarının önemi nedir?
Nitelikli Kahve Birliği, günümüzde nitelikli kahvenin kurallarını ve sınırlarını belirleyen önemli bir değerdir. Bu standartlar sayesinde kahveler not alarak sınıflandırılır, böylelikle kullanıcılar bu sınıflandırılmaların yol göstermesiyle aradıkları lezzetli kahve keyfine ulaşırlar.
Son puan verilmeden önce kahve birçok farklı testten ve tadım noktasından geçer. Bu noktalar niteliğinin belirlenmesinde son derece önemlidir. Aroma, asidite ve gövde gibi çeşitli bölümler halinde incelenen kahve aldığı puana göre sınıflandırılır.
Nitelikli kahve tadım kriterleri nelerdir?
Kahvenin özünün sınıflandırılması için kullanılan ve birçok alt başlığa ayrılan bu işlemler dizisi, bize kahvenin kimliği konusunda önemli ipuçları verir.
Aroma/Koku: Koklamanın temel faktör olarak karşımıza çıktığı bölümdür. Öncelikle fincanda bulunan kuru kahve koklanır. Kahve üzerinde zamanla biriken tortu kaşık yardımıyla dağıtılırken kahve bir kez daha koklanır. Son olarak kahve demlenme sürecindeyken koklanır ve özel aromalar, kokunun yoğunluğu gibi etkenler dikkate alınarak puanlama yapılır.
Tat/Lezzet: Kahvenin temel yapıtaşlarından biri olan lezzet, kahvenin karakterinin tanımlamada önemli bir rol oynar. Karakteristik özelliklerinin damakta buluşmasıyla birlikte asidite, uyum ve denge gibi önemli prensipler değerlendirilerek puanlama yapılır. Ayrıca bu süreçten hemen sonra gelen tadım sonrası bölümünde kahve yutulduktan sonra damaktaki tadın kalıcılığına ve lezzetine göre puan verilir.
Asidite/Berraklık: Tadım sürecinde kahvenin parlaklığı ve berraklığı kendini gösterir. Asidite oranı olumlu bir oranda ise bu parlaklık olarak yansır. Eğer kahvenin asiditesi fazlaysa da damakta ekşi bir tat kalır. Bu orana göre değerlendirilen kahve, dominant bir asidite miktarına sahipse ağızda nahoş bir tat bırakır. Aynı zamanda kahve bu kriterlere göre puanlanarak yorumlanır. Dengeli ve orta yüksek asidite oranına sahip bir tadım için, Sirius Roastery Guatemala, Huehuetanango Grain Pro filtre kahve ile yeni bir lezzet keşfedebilirsiniz.
Gövde/Hacim: Kahve nitelik tadımının bu bölümünde ağızdaki kahvenin kapladığı hacim ve yoğunluk belirleyici faktörlerdendir. Hacim genellikle dil üstü bölgesinde ve üst damak etrafında hissedilir. Ağır ve hafif olmak üzere iki farklı gövde boyutuna göre puanlama yapılır.
Denge/Uyum: Tat, asidite, hacim ve aromanın birlikte uyumunu ele alan süreçtir. Kahvenin saydığımız özelliklerle olan uyumu ve buna bağlı olarak ortaya çıkan denge seviyesi ölçülerek bunun üzerinden puan verilir.
Tatlılık/Keskinlik: Kahvenin ağızda bıraktığı hoş lezzetin tanımı yapılır ve ölçülendirilir. Tatlılığın karşıtı olan durum ise keskinlik derecesidir. Bu ölçüm kahvenin lezzet özelliklerini etkileyeceği için puanlama yapılarak tanımlanır. Örneğin, Sirius Roastery Coes Queta en çok tercih edilen “oldukça tatlı” kahve tadım notuna sahip filtre kahve çeşididir.
Genel Sonuç/Bütünsel Değerlendirme: Cupper tarafından yapılması gereken genel bir değerlendirme sürecidir. Bir bütün olarak genel bir sonuç ortaya çıkar. Kişisel bir değerlendirme şeklidir. Köklerine bağlı, orijinal tatlara sahip kahveler yüksek not alabilirken, şaşırtıcı niteliklere ve özelliklere sahip kahveler daha çok ön plana çıkabilir. Tamamen kişisel bir değerlendirme olarak tanımlanır.
Final Puanlanması/Net Sonuç: Bütün özelliklerin değerlendirilmesinden sonra olumsuz yönde kahvenin tadına etki eden noktalar eksi puanla tanımlanarak genel puandan çıkartılır. Kusurlu yönlerinden arındırılmış puana sahip olan kahve, net sonucunu elde etmiş demektedir. Final sınıflandırılması şu şekildedir:
80 puan ve altı niteliksiz kahvedir.
80-84 aralığı iyi oranda nitelikli kahveyi temsil eder.
85-89 aralığı birçok açıdan mükemmel olan nitelikli kahveyi temsil etmek için kullanılır.
90-100 hemen hemen hatasız, nitelik bakımından zengin, kusursuz kahveyi belirtmek için kullanılan puan aralığıdır.
Cupper’ların uzman görüşleri elbette ki bir kahveyi tercih etmek için geçerli bir nedendir. Ancak evlerde de tadım yapılması, tıpkı yukarıda bahsettiğimiz gibi mümkündür. Onlarca eşsiz meyvenin kokusunu ve tadını barındıran Sirius Roastery kahve çeşitleriyle tadımlarınızı kişisel bir şölene çevirmeniz veya sevdiklerinizle birlikte kahve ile tatlanmış muhteşem bir güne imza atmanız çok kolaydır!
Ayrıca kahve demleme yöntemleriyle ilgili detaylı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.
